Ότι πρέπει να γνωρίζουμε για τα επίπεδα CPK στο αίμα σε αθλητές και αθλούμενους Leave a comment
Τα επίπεδα της κρεατινικής φωσφοκινάσης (γνωστό και σαν CK ή CPK) του ορρού, είναι από τις πλέον γνώστες και ευαίσθητες εξετάσεις αίματος που γίνονται σε αθλητές. Το CPK αντικατοπτρίζει τον μυϊκό τραυματισμό, την μυϊκή αποκατάσταση αλλά και γενικά την ικανότητα του μυϊκού συστήματος του αθλητή να προσαρμόζεται στην επιβάρυνση της άσκησης.
Ο κάθε αθλητής είναι διαφορετικός, και αυτή η διαφορετικότητα φαίνεται με τον καλύτερο τρόπο στα επίπεδα του CPK, αφού ο καθένας αντιλαμβάνεται και διαχειρίζεται την επιβάρυνση της προπόνησης εντελώς διαφορετικά.
Για να έχουμε μια αξιόπιστη ερμηνεία των επίπεδων CPK στο αίμα, θα πρέπει καταρχάς να δούμε τα επίπεδα του CPK μετά από 2 μέρες εντελώς ξεκούρασης . Με αυτό τον τρόπο βάζουμε κάποια κατώτατα όρια, αφού λογικά μετά από 2 μέρες εντελώς ξεκούρασης, τα επίπεδα του ενζύμου θα είναι στο πιο χαμηλό επίπεδο. Περεταίρω θα πρέπει να ξέρουμε αν ο αθλητής είχε κάποιο πρόσφατο μυϊκό τραυματισμό αφού αυτό θα ανεβάσει ραγδαία τα επίπεδα του CPK στο αίμα. Επίσης, είναι σημαντικό να ξέρουμε πως και γιατί ανεβαίνει το CPK στο αίμα.
Δηλαδή αν δούμε ένα αποτέλεσμα πολύ ψήλο, αυτό δεν σημαίνει αυτόματα ότι ο αθλητής είναι κουρασμένος. Αυτό μπορεί να οφείλετε σε χαμηλή μυϊκή αποκατάσταση λόγο έλλειψης ύπνου, βιταμινών (όπως μαγνήσιο και ψευδάργυρο) και αμινοξέων (κυρίως BCAA).
Για να καθορίσουμε ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα θα πρέπει να δούμε το ιστορικό του αθλητή αλλά και να γίνουν περεταίρω αιματολογικές εξετάσεις. Αν μιλάμε για πολύ ψηλά επίπεδα (>1500) τότε θα πρέπει να ελέγξουμε για την πιθανότητα ραυδομυολισης ή κάποιας κληρονομικής φύσεως αργής μυϊκής αποκατάστασης, ή αν ο αθλητής έκανε κάποια μορφή ενέσιμη βιταμινικη υποστήριξη αφού αν δεν γίνει με τον προβλεπόμενο τρόπο υπάρχει πιθανότητα να δημιουργηθεί φλεγμονή στον μυϊκό ιστό, κάτι που θα αύξηση τα επίπεδα του CPK.
Περεταίρω, μια μυϊκή κάκωση από κτύπημα μπορεί να αύξηση τον αριθμό αυτού του ενζύμου, Απ την άλλη, χαμηλά επίπεδα CPK μετά από δυνατές προπονήσεις σημαίνει σχεδόν πάντα πολύ καλή μυϊκή αποκατάσταση και σε καμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να ερμηνευτεί ότι ο αθλητής δεν αθλείται ικανοποιητικά. Περεταίρω, αθλήματα όπως το κολύμπι, που δεν συμπεριλαμβάνεται το φαινόμενο της βαρύτητας στην αντίσταση του αθλητή, έχουμε ακόμα λιγότερη μυϊκή κόπωση κατά την διάρκεια της προπόνησης. Έτσι είναι φυσιολογικό να έχουμε πιο χαμηλά επίπεδα CPK σε αυτά τα αθλήματα
Συμπερασματικά
• Το CPK είναι ένας πολύ ευαίσθητος δείκτης μυϊκής κόπωσης και αποκατάστασης και τα αποτελέσματα του μπορούν εύκολα να παρερμηνευτούν
• Για να γίνει σωστή αξιολόγηση των αποτελεσμάτων θα πρέπει να γνωρίζουμε το ιστορικό του αθλητή, την καθημερινότητα, την κληρονομικότητα, την διατροφή και λήψη συμπληρωμάτων διατροφής και την ένταση της προπόνησης
• Ψηλά επίπεδα CPK θα πρέπει να ερμηνεύονται ανάλογα και με τις υπόλοιπες βιοχημικές εξετάσεις , όπως αιμοσφαιρίνη και CPK
• Πολύ ψηλά επίπεδα CPK χρήζουν παρακολούθησης και περισσότερων εξετάσεων, για παράδειγμα >1500 θα πρέπει να γίνει διερεύνηση για κάποια πάθηση των νεφρών.
• Χαμηλά επίπεδα CPK μετά από δυνατές προπονήσεις συχνά σημαίνει εξαιρετική μυϊκή αποκατάσταση λόγο κληρονομικότητας, κάτι που συχνά ξεχωρίζει το πραγματικό ταλέντο από ένα πολύ καλό αθλητή.
Δρ. Χάρης Τύμβιος
BSc Biomedical Sciences, MSc Forensic Sciences
PhD Pharmacology, MSc Sports and Exercise Physiology
SpMed Sports Medicine (cand.)
Kings College London, Imperial College London, University College London
Dr Tymvios Medical and Sports Lab – BHS Diagnostics
